İdeoloji Nedir?
“İdeolojiler, sistematik sanrılar değil; daha çok, siyasal dünyaya ilişkin, her biri karmaşık ve çok yönlü bir gerçekliğin belirli yönlerini vurgulayan rakip vizyonlardır.” [Bilimsel Devrimlerin Yapısı, Thomas Kuhn]
“Sosyal bilim bakış açısından bir ideoloji, mevcut iktidar ilişkileri sistemini korumayı, değiştirmeyi veya yıkmayı amaçlayan ve organize bir siyasî eylem için temel teşkil eden, az veya çok tutarlı bir fikirler bütünüdür.
Bu anlamda bütün ideolojiler (1) genellikle bir ‘dünya görüşü” şeklinde, mevcut düzene ilişkin bir değerlendirme sunarlar; (2) bir iyi toplum vizyonu çerçevesinde, arzulanan bir gelecek modeli sağlarlar; ve (3) siyasî değişimin nasıl olabileceği ve nasıl olması gerektiği konusunda bir çerçeve çizerler.
Bununla beraber ideolojiler, değişmez bir şekilde mühürlenmiş düşünce sistemleri değildir; daha ziyâde, birçok noktada bir diğeriyle çakışan değişken fikirler bütünüdür. Temel düzeyde ideolojiler siyaset felsefelerine benzerler; “tatbiki” düzeyde ise geniş siyasi hareketler şeklini alırlar.” (M. Seliger, 1976)
Alıntı: Andrew Heywood, Siyaset
İdeoloji Sözlük Anlamları
İdeoloji (TDK): Siyasal veya toplumsal bir öğreti oluşturan, bir hükûmetin, bir partinin, bir grubun davranışlarına yön veren politik, hukuki, bilimsel, felsefi, dinî, moral, estetik düşünceler bütünü. [Örnek Cümle: “Bir başka milletin ideolojisini benimsemenin, topyekûn intihar veya cinayetten başka bir şey olmadığından haberleri yok.” — Samiha Ayverdi]
İdeoloji (Kubbealtı Lügati): 1) İdeleri, idelerin kaynağını, özelliklerini, kurallarını inceleyen bilgi dalı. 2) İlme, akla, tartışmaya dayanmadan zihinde oluşturulup bir gruba, bir partiye, bir devlete benimsetilerek toplumda uygulanmaya konulmak istenen siyâsî, hukūkî, dînî, felsefî … düşünceler bütünü.
İdeoloji (Merriam Webster): 1) Bireyin, grubun ya da kültürün karakteristik düşünme biçimi ya da içeriği. 2) Sosyopolitik bir program oluşturan entegre iddialar, teoriler ve amaçlar. 3) Özellikle insan yaşamı veya kültürü ile ilgili kavramların sistematik bir yapısı.
İdeoloji (Britannica): İdeoloji, pratik öğelerin teorik olanlar kadar önemli olduğu bir sosyal veya politik felsefe biçimidir. Hem dünyayı açıklamayı hem de değiştirmeyi amaçlayan bir fikirler sistemidir.
