Hibrit Savaş Nedir?

3 min readMar 24, 2019

Hibrit savaş, doğrudan veya örtülü olarak birden fazla savaş aracının belli bir amaç için karmaşık bir şekilde kullanıldığı yeni bir savaş türüdür. Hibrit savaşın açık veya gizli uygulama yöntemleri çok çeşitlidir ve temel olarak 21. yüzyılda ortaya çıkan yeni teknikler ve iletişim yöntemlerinin kullanılmasıyla gerçekleşir. Bu yönüyle hibrit savaş, çağdaş bir savaş türüdür. Hibrit Savaşın bugüne kadar yapılmış olan çok sayıda tanımı vardır, konvansiyonel ve gerilla savaşı karışımı savaş, hibrit savaşın en merkezi tanımlarından biridir. Diğer tanımlar, bu tanımın çevresinde geliştirilmiştir.

Hibrit Savaş Teorisi

Prusyalı general ve askeri teorisyen Carl von Clausewitz’e göre “Her çağın kendine özgü bir savaşı, kendi sınırlayıcı koşulları ve kendine özgü önyargıları vardır.” Rus General Gerasimov, “21. yüzyılda savaş ve barış devletleri arasındaki çizgileri bulanıklaştırma eğiliminde olduğumuzu” ifade etmektedir; “Savaşlar, artık ilan edilmeden başlamaktadır ve belirsiz şablonlara göre devam etmektedir.”

Hibrit savaş teorisine göre, artık “gerçek” savaşlarla savaşmanın bir anlamı yoktur. Eski tip savaşlar, günümüzde büyük ve telafi edilemez kayıplara neden olacaktır. Bir ülkeye ordu gönderip, toprak veya kaynakları ele geçirmek adına yapılan doğrudan savaşlar yerine dolaylı yoldan “araçların kullanımıyla” gerçekleştirilen mücadeleler tercih edilecektir.

Bu nedenle de hibrit savaş, günümüzde askerler ve siviller arasında net bir ayrım yapılmasını önlemektedir. Benzer şekilde savaş ve barış kavramları da belirsizleşmiştir.

Hibrit Savaşın Kısa Tarihsel Perspektifi

Birinci ve İkinci Dünya Savaşları sırasında, on milyonlarca insanın ölmesi ve yüz milyonlarca yaralının olması büyük savaşları bir ölçüde ertelemiştir. İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana tanık olduğumuz her çatışma bir şekilde sınırlı kalmıştır. Kore veya Vietnam gibi vekil savaşlar buna örnek gösterilebilir. Dünyanın çeşitli bölgelerinde bazı gerilla savaşları, soysuz terörist hareketler veya ayrılık hareketleri görülmektedir. Bu bağlamda ilk tanımlamalarda hibrit savaş; sadece terörizm, gerilla isyanı ve siyasi propagandadan ibaret görülürken, zamanla bu kavram çok sayıda farklı “araçların” eklenmesiyle geliştirilmiştir.

ABD ve Rusya’nın Hibrit Savaş Tanımları

Günümüzde ABD savaş literatüründe hibrit savaş “sinerjik etkiler elde etmek için tüm toplumsal fonksiyonlar yelpazesinde spesifik güvenlik açıklarına uyarlanmış çoklu güç enstrümanlarının senkronize kullanımı” şeklinde ifade edilmektedir.
Rus siyaset bilimci Andrew Korybko, hibrit savaşı “jeostratejik transit bölgelerindeki tarihsel, etnik, dini, sosyo-ekonomik ve coğrafi farklılıklardan istifade eden dışsal kimlik çatışmaları” şeklinde tanımlamaktadır.

Hibrit Savaş Unsurları

ABD ve Rus tanımları arasında bazı farklar görünse de, hibrit savaş kapsamında genel olarak düzensiz savaş, sahte haberler, diplomasi ve dışarıdan seçim müdahalesi gibi diğer etkileyici yöntemlerle harmanlayan askeri stratejiler öngörülmektedir. Bu kapsamda hibrit savaş, geleneksel askeri birlikler, taktikler ve stratejiler dışında, gerilla, paramiliter yapılar vs. düzensiz askeri kuvvetlerin istihdamı gibi araçları da kullanmaktadır.

Bir sonraki aşamada hibrit savaş kapsamı, “iki ordu arasında -doğrudan- gerçekleşmemiş olan” bütün savaşları ifade etmektedir. Etnik, dini veya ulusal açıkları kullanan psikolojik saldırıları, düşman hatlarının arkasında faaliyet gösteren provokatörleri, yaptırımlar yoluyla ekonomik saldırıları, boykotları ve cezalandırıcı tarifeleri, düşman ekonomisini zayıflatma yöntemlerini, seçimlere yönelik siber saldırıları ve çeşitli referandumları içerir.

Hibrit Savaş Sanatı

Hibrit savaştaki güç, bir aktörün aynı anda birden fazla güç enstrümanını eş zamanlı olarak senkronize etme yaratıcılığı, öngörülemezliği, asimetrik bir hüviyete sahip olması ve savaşın bilişsel unsurlarını doğru bir şekilde kullanma yeteneğinde yatmaktadır. Hem devlet, hem de devlet dışı aktörler tarafından yürütülen Hibrit savaşlar; tipik olarak açık tespit ve yanıt eşiklerinin altında kalacak şekilde uyarlanmaktadır; bu uyarlama dijital teknolojinin hızına, hacmine ve her yerde bulunurluğuna dayanmaktadır.

Mustafa Sarıkaya

Yararlanılan Kaynaklar:

Gelen Google Aramaları: Hibrit savaş nedir?, melez savaş nedir? Hibrit savaşı ne demek, hibrit savaşları ne anlama geliyor?